Posted in Երրորդ ուսումնականի շրջանի ամփոփում, Մայրենի, Մայրենի հաշվետվություն

Երրորդ ուսումնականի շրջանի ամփոփում ․ մայրենի

Ողջույն․․․
Ես Հարությունյան Արփին եմ։ Ես սովորում եմ “Մխիթար Սեբաստացի” Կրթահամալիրի Հարավային դպրոցի 4.3 դասարանում։ Ավարտում եմ 4-րդ դասարանը։ Եվ հիմա ես կպատմեմ, թե ինչ եմ սովորել այս ընթացքում։ Ես այս ընթացքում սովորել եմ շատ լավ պատմել, հետաքրքիր շարադրություններ գրել։ Սիրով ընթերցել, արագ  բանաստեղծություններ սովորել, առակներ անգիր սովորել, նաև սկսել եմ շատ մեծ հետքրքրությամբ թեստային աշխատանքներ կատարել։ Հետաքրքրվել եմ Ջ․ Ռոդարիի հեքիաթներով, ընթերցել եմ Հանս Քրիստիան Անդերսենը հեքիաթներից։ Ես ձեռք եմ բերել նոր ընկերներ և նոր ուսուցիչներ։ Ես կարողացել եմ համակարգիչով լավ աշխատել։ Սովորել եմ գործել։ Գեղեցիկ նկարել։Ես գնացել եմ գերարվեստական գիմնասիտկայի մրցումներին։ Գնացել եմ Մատենադարան։ Եվ ես սովորել եմ “Հիշողությունը“, “ԻՄ ԵՐԳԸ”, “Ամենից լավ գարունը“, “Համերգը” արտասանությունները։ Նաև սովորել եմ ” Առյուծը,«Երկիր, որտեղ ոչ մի սուր բան չկա» Ջ․ Ռոդարի,Փոխեցին գլուխները“, “Հասած երկինքը“, “Մայր ծիծեռնակ” Հեքիաթները։

Մայրենին իմ սիրելի դասերից մեկն է։



Առյուծ

Մայրենի ստուգատես։ 4րդ դասարան

«Երկիր, որտեղ ոչ մի սուր բան չկա» Ջ․ Ռոդարի

Ջանի Ռոդարի։ «Երկիր, որտեղ կծու ոչինչ չկա»

Փոխեցին գլուխներ

Հասած երկինքը

Հիշողություն

Գիտե՞ք, որ գարուն է

Մայր ծիծեռնակ

ԻՄ ԵՐԳԸ

Ամենից լավ գարունը

Համերգ

Ավետիս

Ճամբհորդություն

Շնորավորհանքներ

Posted in Մայրենի

Առյուծ

Առյուծը գիշատիչ կենդանի է: Նա ապրում է կիսաանապատներում և անապատներում:

Հասուն առյուծի մարմնի երկարությունը մոտ երկու մետր է, պոչի երկարությունը՝ մինչև մեկ մետր: Նա կշռում է երկու հարյուր հիսուն կիլոգրամ: Առյուծը գիշերային կյանք է վարում: Մսակեր է: Առյուծին համարում են անտառի արքա, ինչպես նաև գազանների արքա:  Նա վստահ է իր ուժերի վրա: Երբեք չի թաքնվում և գաղտագողի չի հարձակվում: Առյուծը ուժեղ է, ճարպիկ, համարձակ: Նա գեղեցիկ կենդանի է:

Երկար ժամանակ առյուծներն անապատների տիրակալներն են եղել: Սակայն մարդիկ հազվադեպ են կարողացել առյուծ որսալ: Պատահել է, որ առյուծը նույնիսկ գյուղեր է մտել և մարդկանց աչքի առաջ տարել ցուլ կամ կով:

Առյուծներն առաջին հերթին ոչնչացնում են հիվանդ, թույլ կենդանիներին: 

Այժմ առյուծների որսն արգելված է և հատուկ թույլտվությամբ է կարելի  որսալ միայն կենդանաբանական այգիների համար: Առյուծներ կան նաև Երևանի կենդանաբանական այգում: 

Առյուծի նորածին ձագերը՝ կորյունները, որ սովորաբար երեքն են լինում, շատ փոքր են ծնվում (մոտավորապես երեսուն սանտիմետր) ու ոչ միագույն: Նրանք մեծանալով դառնում են միագույն: Առյուծն ապրում է քսանհինգից երեսուն տարի:

Առյուծներն ապրում են խմբերով, որտեղ լինում են երկուսից ավելի արուներ (տղա) և էգեր (աղջիկ): Նրանք ամբողջ կյանքն ապրում են միասին, առանց իրարից բաժանվելու  և միասին են մեծացնում իրենց ձագերին:

Առաջադրանք

  1. Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը: Առյուծը ապրում է.
  2. լեռներում,
  3. անտառներում,
  4. անապատներում,
  5. դաշտավայրերում:

  6. Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը: Առյուծը կշռում է.
  7. 500 կգ,
  8. 1 տոննա,
  9. 250 կգ,
  10. 25 կգ:
  11. Ընդգծի´ր սխալ պատասխանը: Առյուծը որս անելիս.
  12. թաքնվում է և գաղտագողի հարձակվում,
  13. չի թաքնվում, անմիջապես հարձակվում է:  
  14. Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը:
  15. Առյուծներն ապրում են միայնակ, որովհետև նրանք գազանների արքան են:
  16. Առյուծներն ապրում են խմբերով, որտեղ լինում են երկուսից ավելի արուներ և էգեր:
  17. Առյուծներն ապրում են զույգով՝ մեկ արու, մեկ էգ:
  18. Առյուծներն ապրում են խմբերով, որտեղ լինում են մեկ արու և շատ  էգեր:
  • Ինչպիսի՞ն են առյուծի ձագերը: Տեքստից դո´ւրս գրիր այդ հատվածը:  (տղա) և էգեր (աղջիկ): Նրանք ամբողջ կյանքն ապրում են միասին, առանց իրարից բաժանվելու  և միասին են մեծացնում իրենց ձագերին:

Գրի´ր՝ ի՞նչ նոր բան իմացար առյուծների մասին: Առյուծն ապրում է քսանհինգից երեսուն տարի:

  • Առյուծներն ապրում են խմբերով,
  • Գրի´ր կապույտ ներկված բառերի հականիշները. 
    գեղեցիկ — տգեղ_____________________
    _ թույլ —  ուժեղ____________________
    _ փոքր —  մեծ____________________
    __ շատ -քիչ___________________
  • Դո՛ւրս գրիր երկու թիվ ցույց տվող բառ՝ թվական:
    _250 կգ,

__________
_ քսանհինգից երեսուն

  • __________

  • Ըստ տեքստի՝ ինչպիսի՞ն է առյուծը։ Դո´ւրս գրիր  երկու բառ։
    _շատ  _ուժեղ____________
    ______________
  • Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը: «Գեղեցիկ», «ուժեղ» բառերը ցույց են տալիս.
  • թիվ,
  • առարկա,
  • գործողություն,
  • հատկանիշ
Posted in Մայրենի, Մայրենիի ստուգատես

Մայրենի ստուգատես։ 4րդ դասարան

Սովորողն իր բլոգում բացում է Մայրենիի ստուգատեսի բաժին, որտեղ տեղադրվում են ստուգատեսային բոլոր նյութերը:

Ստեղծագործական պատում ռոդարիական «Ուղղաթիռով Կարմիր գլխարկը» հնարի կիրառությամբ (տեսանյութը պետք է հրապարակված լինի բլոգում` «Մայրենիի ստուգատես» էջում):

Խոր անտառում մի այծ է լինում։ Ունենում է մի գեղեցիկ ուլ։ Էս բոլորը թաքուն տեսնում է գայլը։ Մի իրիկուն այծից առաջ գալիս է, դուռը զարկում ու իր հաստ ձայնով կանչում․
Սևուկ ուլիկ,Սիրուն բալիկ,Ման եմ եկել սարեսար,Կաթն եմ արել քեզ համար,Դըռնակը բա՛ց, ներս գամ ես, Անուշ-անուշ ծիծ տամ քեզ․Սևուկ ուլիկ,Սիրուն բալիկ։
Ուլիկը լսում է, լսում ու պատասխանում․
— Էդ ո՞վ ես դու, չեմ ճանաչում։ Իմ մայրը էդպես չի կանչում։ Նա քաղցր ու բարակ ձայն ունի։ Քո ձայնը կոշտ է ու կոպիտ։ Դուռը բաց չե՛մ անի․․․ Գնա՛․․․ Չեմ ուզում քեզ․․․։
Ու գայլը հեռանում է, գնում։

Գալիս է մայրը, դուռը ծեծում․
Սևուկ ուլիկ,Սիրուն բալիկ,Ման եմ եկել սարեսար,Կաթն եմ արել քեզ համար,Դըռնակը բա՛ց, ներս գամ ես,Անուշ–անուշ ծիծ տամ քեզ․Սևուկ ուլիկ,Սիրուն բալիկ։
Ուլիկը դուռը բաց է անում, ծիծ է ուտում ու մորը պատմում․
— Գիտե՞ս, մայրիկ, ի՛նչ եղավ։ Մի քիչ առաջ մինը եկավ, դուռը զարկեց ու կանչում էր․
Սևուկ ուլիկ,Սիրուն բալիկ։
Ասում էր՝ դուռը բա՛ց արա։ Էնպե՜ս հաստ ձայն ունե՜ր։ Էնպե՜ս վախեցա՜, էնպե՜ս վախեցա՜․․․ Դուռը բաց չարի, ասի՝ չեմ ուզում, գնա՛․․․
— Պա՛ պա՛, պա՛, պա՛, Սևուկ ջան, ի՜նչ լավ է եղել, որ բաց չես արել,— ասավ վախեցած մայրը։ — Էդ գայլն է եղել, եկել է, որ քեզ ուտի։ Մյուս անգամ էլ որ գա, բաց չանես, ասա՝ գնա՛, թե չէ՝ իմ մայրը քեզ կսպանի իր սուր պոզերով։

Գրավոր խոսքին ուղղված աշխատանքներ

Տեքստը գրավոր պատմի՛ր որևէ հերոսի անունից։
Օրինակ՝ Տեսքտը փոխադրի՛ր աղվեսի անունից։

«Պոչատ աղվեսը»

«Աղվեսն իր պոչը թողեց թակարդում և միտք արեց, թեոնց ապրի աշխարհումայդպես խայտառակվ: Եվորոշեց մյուս աղվեսներին էլ համոզել, որ ձեռքքաշենիրենց պոչերից: Նա բոլոր աղվեսներին հավաքեց ևսկսեց նրանց գլխինքարոզ կարդալ, որ կտրեն իրենցպոչերը, նախ` որովհետև գեղեցիկ չեն, ևերկրորդ` ավելորդ բեռ են: Բայց մի աղվես նրան պատասխանեց. «Է՛, բարեկա՜մս, դու մեզ այդ խորհուրդը չէիր տա, եթե դրանից օգուտ չունենայիր»:

Փոխադրած


Ես իմ պոչը թողեցի թակարդում և միտք արեցի, թե ոնց ապրի աշխարհում այդպես խայտառակվ: Եվ որոշեցի մյուս աղվեսներին էլ համոզեմ, որ ձեռքքաշեն իրենցի պոչերից: ես բոլոր աղվեսներին հավաքեցի և սկսեցի նրանց գլխինքարոզ կարդալ, որ կտրեն իրենցպոչերը, նախ` որովհետև գեղեցիկ չեն, ևերկրորդ` ավելորդի բեռ են: Բայց մի աղվես ինձ պատասխանեց. «Է՛, բարեկա՜մս, դու մեզ այդ խորհուրդը չէիր տա, եթե դրանից օգուտ չունենայիր»:

  • Հաշվետու պատում՝ ըստ դասավանդողի մշակած հարցարանի «Տարվա իմ ձեռքբերումները»

<<Տարվա իմ ձեռքբերումները>>

Ողջույն․․․
Ես Արփի Հարությունյանն եմ, սովորու եմ <<Մխիթար Մեբաստացի>> կրթահամալիրի Հարավային դպրոցում։ Ավարտում եմ 4-րդ դասարանը։ Եվ հիմա ես կպատմեմ, թե ինչ ձեռքբերումներ եմ ունեցել այս ընթացքում։ Ես այս ընթացքում սովորել եմ շատ լավ պատմել, հետաքրքիր շարադրություններ գրել։ Սիրով ընթերցել, արագ  բանաստեղծություններ , առակներ անգիր սովորել, նաև սկսել եմ շատ մեծ հետքրքրությամբ թեստային աշխատանքներ կատարել։ Հետաքրքրվել եմ Ջ․ Ռոդարիի հեքիաթներով, ընթերցել եմ Հանս Քրիստիան Անդերսենը հեքիաթներից։ Ես ձեռք եմ բերել նոր ընկերներ և նոր ուսուցիչներ։ Ես կարողացել եմ համակարգիչով լավ աշխատել։ Սովորել եմ գործել։ Գեղեցիկ նկարել։Ես գնացել եմ գերարվեստական գիմնասիտկայի մրցումներին։ Գնացել եմ Մատենադարան։
Այս իմ ձեքբերումների համար շնորհակալ եմ իմ դպրոցին։



  • Ստեղծագործական աշխատանք ռոդարիական (երևակայական երկանդամություն) մեթոդով։

Ոսկեմարդ

Մի կախարդ ուներ ընկերներ։Եվ երբ նա դուրս էր գնում, նրան միշտ վիրավորում էին։ Նա սարքեց կախարդական ոսկի, որ իրեն ընկեր սարքի։ Նա սարքեց այդ մարդուն և թողեց,որ չորանա ։
Միյուս արավոտ մարդը չորացել էր և կարողանում էր խոսել։
-Բարև։
– Բարև։
-Ձեր անունը ի՞նչ է։
– Կախարդ։
-Գեղեցիկ անուն է։
ԵՎ դրանից հետո կախարդը երջականցավ։
Անցավ երեք տարի։ Եվ մի կախարդուհի ցանկացավ ունենալ էդպիսի ընկեր, բայց կախարդը չէր տալիս ուրիշներին։ կախարդուհին ասաց։
– Ես ամեն ինչ կանեմ, միայն այդ ոսկեմարդուն տուր ինձ։
-Ոչ,- պատասխանեց կախարդը և գնաց։ Եվ կախարդուհին դա այդպես չթողեց։
Նա վերցրեց ոսկեմարդուն և գնաց, բայց ոսկեմարդը իրեն պաշպանեց և կախարդը արթնացավ, զանգահարեց կախարդություն և կախարդությունը բռնեցին։

Բանավոր խոսքին ուղղված աշխատանքներ

  • Ուսումնական ճամփորդությունների թեմայով ռադիո-հարցազրույց պատրաստիր ընկերոջդ հետ․ /հարցազրույցը պետք է լինի ռադիոնյութի կամ տեսանյութի տեսքով, 2-3 րոպե տևողությամբ, որակյալ, հրապարակված լինի բլոգում/

Ընտանեկան նախագիծ

  • Տեսանյութի կամ ռադիոնյութի տեսքով պատմի՛ր տարվա ընթացքում ընթերցածդ գրքերի ցանկը և համառոտ ներկայացրու դրանցից մեկը։
Posted in Մայրենի

«Երկիր, որտեղ ոչ մի սուր բան չկա» Ջ․ Ռոդարի

Ջովանինոն շատ էր սիրում ճանապարհորդել:  Ճամփորդեց-ճամփորդեց, մի օր էլ հայտնվեց այնպիսի երկրում, որտեղ ոչ մի սուր բան չկար: Տներն այդ երկրում կառուցված  էին առանցսուրանկյուններինրանք կլոր էին:  Շենքերի տանիքներն էլ էին կլոր: Ճանապարհի կո□քին, որտեղով քայլում էր Ջովանինոն, թփերի ու վարդերի պուրակ կար: Ջովանինոն  որոշեց մի վար□ քաղել և զարդարել իր   բաճկոնը: Նա   զգուշությամբ ուզում էր պոկել վարդը, որպեսզի մատը չծակի, բայց տեսավ, որ վարդը փուշ չունի, ուրեմն՝  իր մատը չի ծակի:  Այդ ժամանակ թփերի ետևից հայտնվեց քաղաքային պարեկը և ժպտալով հարցրեց Ջովանինոյին.

-Դուք երևի չգիտե՞ք, որ չի  կարելի վարդ քաղել:

-Ներեցեք ինձ … ես չմտածեցի,  որ…

-Այդ դեպքում Դուք պետք է վճարեք տուգանքի կեսը,- ասաց պարեկը և սկսեց գրել անդորրագիրը:
Ջովանինոն  հանկարծ նկատեց, որ պարեկի գրիչը սուր չէ, և խնդրեց ցույց տալ այն:

— Խնդրեմ ,- ասաց պարեկը և մեկնեց գրիչը:

Գրիչը, ինչպես նաև պարեկի  թուրը , ամենևին սուր չէին , դրանք բութ էին բութ:

— Սա ի՞նչ երկիր է, այստեղ ամեն ինչ տար□րինակ է:

Այստեղ ոչ մի սուր բան չկա,- բացատրեց պարեկը:

-Իսկ մե՞խը,- հարցրեց Ջովանինոն,- չէ ՞ որ այն պետք է սուր լինի:

-Մենք մեխ չենք օգտագործում: Մեխի փոխարեն սոսինձ ենք օգտագործում:  Իսկ հիմա բարի եղեք ինձ երկու անգամ ապտակել:

Զարմանքից Ջովանինոյի բերանը բաց մնաց.

-Ո՛չ, ո՛չ, ի՞նչ եք ասում, ես չեմ ուզում հայտնվել բանտում, եթե այդպես է, ես պատրաստ  եմ  երկու ապտակ ստանալ:

-Բայց մեզ մոտ այդպես է ընդունված. լրիվ տուգանքը՝ չորս ապտակ, կեսը՝ երկու,- պատասխանեց պարեկը:

-Երկու ապտակ պարեկի՞ն:

-Այո՛:

-Բայց դա իրավացի չէ, այդպես չի կարելի:

-Իհարկե արդարացի չէ. այդպես չի՛ կարելի :

-Իհարկե արդարացի չէ, և որպեսզի այդպես չլինի, ոչ ոք օրենքը չի խախտում: Դե,  ես սպասում եմ. տվեք ինձ երկու ապտակ և մյուս ան□ամ ավելի զգույշ եղեք:

-Բայց ես չեմ ուզում ձեզ ապտակել:

-Այդ դեպքում ես ստիպված եմ ձեզ առաջարկել լքել մեր երկիրը:

Եվ Ջովանին ստիպված եղավ հեռանալ այն երկրից, որտեղ ոչ մի սուր բան չկար: Բայց նա երազում էր վերադառնալ այնտեղ և ապրել ամենաօրինակելի օրենքներով և ամենադաստիարակված մարդկանց հետ:

 1․Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դուրս գրիր այդ բառերը՝ լրացնելով բաց թողած տառերը:

Կողքին

Վարդ

Տարօրինակ

Անգամ

2․ Փուշ բառի ուղիղ և փոխաբերական իմաստներով կազմի՛ր մեկական նախադասություն:

1.   Փուշը ծակեց մատս:

2.   Նա կարծես աչքի փուշ էր դարձել բոլորի համար:

2. Ի՞նչ է նշանակում պուրակ բառը:

Զբոսայգի

3․ Տեքսից դուրս գրի՛ր ընդգծված բառերը՝ դիմացը գրելով ըստ կազմության դրանց տեսակը:

Մատը-պարզ

Գրիչը-ածանցավոր

Լքել-պարզ բայ

4. Տեքստում ընդգծված նախադասությունից առանձին սյունակներով դուրս գրի՛ր երկու գոյական, մեկ ածական, մեկ բայ:

Տներն այդ երկրում կառուցված էին առանց սուր անկյունների, նրանք կլոր էին:

Տներ   կլոր   կառուցված էին

5. Կազմի՛ր տրված բայերի ուղիղ ձևերը:
ա/ճամփորդեց – ճամփորդել

բ/պետք է վճարեք- վճարել

գ/ասաց- ասել

դ/երազում էր- երազել:

  • 6. Տեքստից դուրս գրի՛ր մեկ պարզ նախադասություն:

Ջովանինոն շատ էր սիրում ճանապարհորդել:
7. Լրացրու տրված առած-ասացվածքները՝ օգտվելով տրված բառերից:

ա/Ինձ համար արա, քեզ համար սովորիր:
բ/Խաչն իմն է զորությունը  ես գիտեմ:
գ/Փողոցում սովորածը փողոցում էլ կկորցնես:
դ/ Այսօրվա գործը վաղվան չեն թողնի:

  • Ինչպիսի՞ երկրում էր հայտնվել: Ջովանինոն:

Ջովանինոն հայտնվել էր մի երկրում, որտեղ ոչ մի սուր բան չկար:

  • 13. Ի՞նչ տուգանք նշանակեց պարեկը: Նմանատիպ մի տուգանք էլ դու մտածի՛ր:

Պարեկը տուգանք նշանակեց իրեն երկու անգամ ապտակել:

Կարգը խախտելու համար տասհասար անգամ պպզել:

14

Ինչո՞ւ էր ստիպված Ջովանինոն լքել այդ երկիրը:

գ/որովհետև խախտեց այդ երկրի օրենքը

  • 15 Կուզեի՞ր Ջովանինոյին հետ գնալ այդ երկիր, ինչո՞ւ․․․

Ես կցանկանայ լինել այդ աշխարում քանի որ այնտեղ մարդիկ շատ բարի են։

Posted in Մայրենի

Ջանի Ռոդարի։ «Երկիր, որտեղ կծու ոչինչ չկա»

Ջովանինո լոֆերը շատ էր սիրում ճանապարհորդել։ Նա ճանապարհորդեց, ճանապարհորդեց և հայտնվեց մի զարմանալի երկրում, որտեղ տները կառուցված էին առանց անկյունների. դրանք կլոր էին: Իսկ տանիքները նույնպես դրված էին ոչ թե անկյան տակ, այլ սահուն կլորացված։ Ճանապարհի երկայնքով, որով քայլում էր Ջովանինոն, վարդի թփերի ցանկապատ կար, և նա, իհարկե, ուզում էր մեկ վարդ դնել իր բաճկոնի կոճակի ծակում։
Նա պատրաստվում էր զգույշ, որպեսզի փշերը չծակվի, ծաղիկ քաղի, երբ հանկարծ նկատեց, որ փշերը բոլորովին չեն ծակում, պարզվեց, որ դրանք բոլորովին սուր չեն և միայն թեթևակի կծկեցին ձեռքը: .

  • Հրաշքներ և ավելին: Ջովանինոն զարմացավ.
    Նույն պահին վարդերով թփի հետևից հայտնվեց քաղաքի մի պահակ և շատ քաղաքավարի ժպտալով հարցրեց նրան.
    «Դուք չպետք է իմանաք, որ վարդեր պոկել չի կարելի»:
    «Կներեք… չէի մտածում…»
    «Այդ դեպքում դուք ստիպված կլինեք վճարել միայն տուգանքի կեսը», – ասաց պահակը նույն բարեկամական ժպիտով և սկսեց անդորրագիր գրել:
    Ջովանինոն նկատեց, որ իր մատիտը սրված չէ՝ բավականին ձանձրալի, և պահակին հարցրեց.
    «Կներեք, կարո՞ղ եմ նայել ձեր սուրին»:
    «Խնդրում եմ», – պատասխանեց նա և իր թուրը մեկնեց Ջովանինոյին: Նա նույնպես սուր չէր, բայց ձանձրալի։
    Ուրեմն, սա ի՞նչ երկիր է։ Ջովանինոն զարմացավ. – Որտեղ եմ ես? Այստեղ ամեն ինչ այնքան տարօրինակ է:
    «Սա մի երկիր է, որտեղ կծու ոչինչ չկա», – բացատրեց պահակը և այնքան քաղաքավարի, որ նրա բոլոր խոսքերը պետք է գրված լինեին միայն մեծատառով:
    -Իսկ մեխե՞րը: Ջովանինոն զարմացավ. Նրանք պետք է սուր լինեն:
    «Մենք երկար ժամանակ առանց նրանց ենք եղել։ Ի վերջո, սոսինձ կա: Հիմա, խնդրում եմ, երկու ապտակ տուր ինձ։
    Ջովանինոն լայն բացեց բերանը, ասես պատրաստվում էր միանգամից մի ամբողջ տորթ կուլ տալ։
  • Ինչ ես! նա վերջապես բացականչեց. «Ես չեմ ուզում հայտնվել բանտում՝ քաղաքի պահակին վիրավորելու համար: Այդ դեպքում ես պետք է երկու ապտակ ստանամ, ոչ թե դու:
    — Բայց մեզ մոտ այդպես է,— սիրալիր բացատրեց պահակը,— լրիվ տուգանքը չորս ապտակ է, իսկ կես տուգանքը՝ երկու։
    — Երկու ապտակ պահակին։
  • Պահակ:
    Բայց սա ահավոր անարդար է: Դուք չեք կարող դա անել այս կերպ:
    Իհարկե, դա անարդար է: Իհարկե չես կարող։ պահակը պատասխանեց. «Դա այնքան անարդար է և սարսափելի, որ մարդիկ, անմեղ պահակներին ապտակելու համար, պարզապես չեն անում օրենքով արգելված որևէ բան, որի համար պետք է տուգանք: Դե, ուրեմն, ես սպասում եմ – երկու ապտակ տուր ինձ: Իսկ հաջորդ անգամ, սինյոր ճանապարհորդ, դու, անշուշտ, ավելի զգույշ կլինես, այնպես չէ՞։
    «Բայց ես չէի ուզենա նույնիսկ կսմթել քո այտը, էլ չեմ ասում քեզ հարվածել»։
    «Այդ դեպքում ես ստիպված եմ ձեզ ուղեկցել սահման և առաջարկել հեռանալ մեր երկրից»։
    Իսկ Ջովանինոն ստիպված է եղել հեռանալ երկիրը, որտեղ սուր ոչինչ չկա։ Սակայն նա դեռ երազում է վերադառնալ այնտեղ՝ ապրելու աշխարհի ամենաքաղաքավարի օրենքներով, ամենաբարեկարգ մարդկանց մեջ, մի տանը, որտեղ սուր բան չկա։
  • Բայց մեկ անգամ նա տեսավ այդ պահակին։ Այդ պահակը ժպտալով ինձ էր նայում, ես մոտեցա այդ պահակին։ Պահակը պշերից հագուստ էրհագել և երբ ես կպա այտդ հագուստին նա կրիկին չեր ծակում։
    Նա իմ պոկած վարդներ բերել։ Քեզ դուր է գալիս այս աշխարում թե այն աշխարում որտե սուր ոչինչ չկա։
    ես պատասխանեցի այն աշխարում որտե սուր ոչինչ չկա։
    -ՈՒրեմն երազներումդ կլինես այնդեղ։
    Եվ որսորդն անհետացավ։
    ՈՒ իսսկականից ես ամեն գիշեր տեսնում էի այդ աշխարհը որտե սուր ոչինչ չկա։
Posted in Մայրենի

Հասած երկինքը


Երեխաներ, իմ խորհուրդը ձեզ՝ սիրեք ածականները: Մի՛ պահեք ձեզ էս անտանելի երկվորյակների՝ Մարկոյի և Միրկոյի պես, որ ծիծաղում են դրանց վրա: Երեկ, օրինակ, նրանք պետք է  ածականներ ընտրեին մի քանի գոյականների համար:
Այս ավազակները գրել  էին. «Կապույտ սերմ, կանաչ ձյուն, սպիտակ խոտ, քաղցր գայլ, չար  շաքարավազ, հասած երկինք…»:
Ու մեկ էլ  հանկարծ անտանելի որոտ լսվեց. «Գը՜մփ-գը՜մփ»: Էս ի՞նչ էր: Ոչինչ. էս երկինքը լսեց, որ ինքն արդեն հասել է, որոշեց, որ տանձ  ու խնձորի նման  գետնին պիտի թափվի: Վերևից հո չընկա՜վ: Տունը փլվեց, փոշու ամպ բարձրացավ: Հրշեջներն եկան, շատ չարչարվեցին, հազիվ էս  անտանելի երկվորյակներին փլատակների տակից հանեցին: Բա նրանց  կարել-կարկատելն ինչ դժվար էր, ախր նրանք մասերի էին բաժանվել: Երկինքն էլ մի կերպ իր տեղը դրեցին, որ  ծիծեռնակներն ու ինքնաթիռները  կարողանան այնտեղ թռչել:

Posted in Մայրենի

Հիշողություն

Ծիծեռնակը բույն էր շինում,
Ե՛վ շինում էր , և՛ երգում,
Ամեն մի շյուղ կպցնելիս՝
Առաջվա բույնն էր հիշում:
Մեկ անգամ էր նա բույն շինել
Եվ շատ անգամ կարկատել,
Բայց այս անգամ վերադարձին
Բույնն ավերակ էր գտել:
Այժմ նորից բույն էր շինում,
Ե՛վ շինում էր , և՛ երգում,
Ամեն մի շյուղ կպցնելիս՝
Առաջվա բույնն էր հիշում:
Նա հիշում էր անցած տարին
Իր սնուցած ձագերին,
Որոնց ճամփին հափշտակեց
Արյունարբու թշնամին:
Բայց նա կրկին բույն էր շինում,
Ե՛վ շինում էր , և՛ երգում,
Ամեն մի շյուղ կպցնելիս՝
Առաջվա բույնն էր հիշում:

Առաջադրանքներ

  1. Կարդա՛ բանաստեղծությունը` դուրս գրելով ու բացատրելով անծանոթ բառերը:
    շինել-պատրաստել
    արյունարբու-արյան ծարավ
    հափշտակել-խլել
    սնուցել-կերակրել
  2. Ընդգծված բառերը փոխարինի’ր հոմանիշ բառերով, կարդա’ ու դիտարկումներ արա:
    շինել-պատրաստել
    շյուղ-ոստ
    այժմ-հիմա
    սնուցած-կերակրած
    հափշտակած-խլած
    կրկին-նորից
  3. Բանաստեղծության համար նոր վերնագիր հորինի՛ր։
    Ծիծեռնակի կարոտը
  4. Ո՞վ է այս բանաստեղծության հերոսը:
    Ծիծեռնակը:
  5. Նկարագրի՛ր ծիծեռնակին:
    Նա շատ գեղեցիկ, ուժեղ ու խելացի է:
  6. Մանրամասն բնութագրիր ծիծեռնակին` օգտվելով բանաստեղծության բնութագրումներից:
    Ծիծեռնակը բույն էր հյուսում, հյուսելիս երգում: Նա հիշում էր անցած տարին, իր սնուցած ձագերին, որոնց ճամփին հափշտակել էր արյունարբու թշնամին:
  7. Առանձնացրո’ւ քեզ ամենից դուր եկած հատվածը և վերլուծի’ր:
    Ծիծեռնակը բույն էր շինում,
    Ե՛վ շինում էր , և՛ երգում,
    Ամեն մի շյուղ կպցնելիս՝
    Առաջվա բույնն էր հիշում:
    Չնայած իր գլխով անցած տարբեր փորձություններին՝ ծիծեռնակը շարունակում է երգել ու վերանորոգել բույնը:
  8. Արձակ շարադրի’ր բանաստեղծությունը և վերլուծի’ր:
    Ծիծեռնակը շինում է բույնն ու ամեն շյուղը դնելիս երգում: Նա հիշում է իր նախորդ բույնը, իր ձագուկներին, որոնց հափշտակել է թշնամին: Բայց նա շարունակում է նոր բույնը շինելն ու ամեն շյուղ դնելիս երգել:
  9. Ինչո՞ւ է բանաստեղծությունը այսպես վերնագրված:
    Քանի որ նոր բույնի պատրաստումը ընթանում էր տարբեր հիշողություններով:
  10. Ի՞նչ գիտես ծիծեռնակների մասին: Պատմի՛ր:
    Ծիծեռնակները գարնան ամենասիրուն թռչունն է: Նա համարվում է գարնան ավետաբեր: Բույն է հյուսում տների կտուրներում:
  11. Տեղեկատվական աղբյուրներից նյութեր հավաքիր ծիծեռնակների մասին:
    Ծիծեռնակները ճնճղուկանմանների կարգի թռչունների ընտանիքին են պատկանում։ Հայաստանում կա 5 տեսակ՝ գյուղական ծիծեռնակ, քաղաքային ծիծեռնակ, առափնյա ծիծեռնակ, ժայռային ծիծեռնակ, շիկագոտի ծիծեռնակ։ Կտուցը թույլ է, հիմքում լայն, բերանի բացվածքը՝ մեծ, թևերը՝ նեղ, երկար, պոչը՝ մկրատաձև, ոտքերն ու մատները՝ թույլ զարգացած։
  12. Բանաստեղծության ծիծեռկանին համեմատի՛ր Հ. Թումանյանի «Մայրը» պատմվածքի ծիծեռնակի հետ: Նշի’ր ընդհանրությունները և հիմնավորի՛ր պատասխաններդ:
    Երկու ստեղծագործությունների ծիծեռնակներն էլ հոգատար են, իրենց ձագուկների համար անհանգստացող մայր են:

Posted in Մայրենի

Մայր ծիծեռնակ

Մի ծիծեռնակ է լինում, որը իր բույնն է հյուսում, ձագ է ունենում, ձմռանը թրչում է տաք երկրներ: Գարնանը նա վերադառնում է իր բույնը և ձագեր ունենում: Նա ամեն երեկո գնում է իր ձագերի համար ուտելիք բերելու:Մի օր, երբ ձագերին ուտելիք էր բերել, ձագերից մեկը այնքան սոված էր, որ շատ էր առաջ եկել և ընկել բնից: Մայրը երբ տեսնում է դա իսկույն թռչում է ձագի ետևից, բայց կատուն բռնում է ձագին և մտնում ամբարի տակ: Երեխաները փայտով խառնում էին ամբարի տակը այնքան մինչև կատուն  դուրս եկավ այնտեղից դունչը լպզտելով: Դա տեսնելով մայր-ծիծեռնակը թռնում ծառի ճյուղին և այնտեղից քարի նման ընկնում ու սատկում: Նա նույնպես մայր էր և չի կարողանում հաշտվել ձագուկի կորստի հետ:Ինչպես եղավ` նրանցից մեկը, գուցե ամենաբկլիկն ու անզգույշը, ավելի շատ բնից դուրս ձգվեց ու ընկավ ներքև:Մայրը ճչաց ու ցած թռավ ճուտի հետևից: Բայց հենց այդ պահին, որտեղից որտեղ հայտնվեց մեր կատուն, ճանկեց փոքրիկ ճուտը և փախավ:Ծիծեռնակը սուր ծղրտոցով ընկավ կատվի հետևից` նրա շուրջը թռչկոտելով ու նրան կտցահարելով:  Բայց ապարդյուն: Կատուն փախավ և մտավ ամբարի տակ:Ծիծեռնակը կատվին տեսավ առանց ձագի, մի զիլ ծղրտաց, թռավ, իջավ դիմացի ծառի ճյուղին: Այնտեղ լուռ նստեց: Հաջորդ պահին քարի պես ճյուղից ընկավ գետնին: Վազեցինք, տեսանք` մեռած է: